FENa hesaplayıcı

Kategori: Diğer Sağlık
- 09 Eylül 2025
| |

Sodyumun Fraksiyonel Ekskresyonunu (FENa) hesaplayarak akut böbrek hasarının (AKH) nedenini teşhis etmeye yardımcı olun. Bu hesaplayıcı, prerenal ve intrinsik renal nedenleri ayırt etmede doktorlara, nefrologlara ve sağlık profesyonellerine yardımcı olur.

Hasta Laboratuvar Değerleri

Normal aralık: 135-145 mEq/L
Spot idrar konsantrasyonu
Normal aralık: 0.7-1.3 mg/dL
Spot idrar konsantrasyonu

Hasta Bilgileri

Sodyumun Fraksiyonel Ekskresyonu (FENa) Hakkında

Sodyumun Fraksiyonel Ekskresyonu (FENa), böbrekler tarafından filtrelenen sodyumun ne kadarının idrarla atıldığını belirlemek için kullanılan bir hesaplamadır. Özellikle akut böbrek hasarının (AKH) ayırıcı tanısında faydalıdır.

Klinik Önemi
  • FENa < 1%: Genellikle prerenal azotemiyi gösterir, bu da böbreklerin normal çalıştığını ancak yeterli kan akışı almadığını düşündürür. Yaygın nedenler arasında hacim kaybı, kalp yetmezliği veya karaciğer yetmezliği bulunur.
  • FENa > 2%: Akut tübüler nekroz (ATN) gibi intrinsik böbrek yetmezliğini düşündürür, bu durumda böbrek tübülleri hasar görmüş ve sodyumu düzgün şekilde geri ememez.
  • FENa 1-2%: Belirsiz olabilir ve klinik korelasyon gerektirir.
Sınırlamalar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
  • Diüretikler: Sodyum atılımını artırarak FENa'yı yapay olarak yükseltebilir ve yanlış yorumlara yol açabilir.
  • Kronik Böbrek Hastalığı: KBH hastalarında FENa değerleri değişmiş olabilir.
  • Diğer Faktörler: Glomerülonefrit, ileri yaş ve sepsis gibi durumlar FENa yorumunu etkileyebilir.
  • Zamanlama: AKH'nin erken döneminde hesaplandığında en değerli sonuçları verir.
Alternatif Hesaplamalar
  • Ürenin Fraksiyonel Ekskresyonu (FEUrea): Diüretik kullanan hastalarda daha güvenilir olabilir.
  • İdrar Sodyum Konsantrasyonu: <20 mEq/L değerleri prerenal azotemiyi, >40 mEq/L değerleri intrinsik böbrek yetmezliğini düşündürür.
  • Böbrek Yetmezliği İndeksi (RFI): AKH nedenlerini ayırt etmek için kullanılan başka bir hesaplama.

Uyarı: Bu hesaplayıcı, sağlık profesyonellerine yardımcı olmak için tasarlanmıştır ve klinik yargının yerini almamalıdır. FENa değerlerinin yorumu, hastanın tam klinik tablosu, geçmişi, fizik muayenesi ve diğer laboratuvar bulguları bağlamında değerlendirilmelidir. Karmaşık vakalar için her zaman bir nefrolog veya uygun bir uzmanla danışın.

FENa Hesaplayıcı Nedir?

FENa Hesaplayıcı, akut böbrek hasarının (AKI) nedenini değerlendirmeye yardımcı olan bir klinik araçtır. Ana laboratuvar değerlerini analiz ederek, Sodyumun Fraksiyonel Atılımını (FENa) tahmin eder ve bu da sağlık profesyonellerine prerenal azotemi ile akut tübüler nekroz gibi intrinsik böbrek yetmezliği arasında ayrım yapmada yardımcı olur.

Bir GFR Hesaplayıcısı böbrek fonksiyonunu tahmin ettiği veya bir Düzeltilmiş Kalsiyum Hesaplayıcısı protein seviyelerine göre ayarlama yaptığı gibi, bu hesaplayıcı da tedavi kararlarını yönlendirmek için böbreklerin sodyum işleme kapasitesini yorumlar.

FENa (%) = [(İdrar Sodyumu × Plazma Kreatinini) / (Plazma Sodyumu × İdrar Kreatinini)] × 100

Hesaplayıcı Nasıl Kullanılır?

  • Hastanın serum sodyumu ve idrar sodyumu değerlerini mEq/L cinsinden girin.
  • Serum kreatinini ve idrar kreatinini mg/dL cinsinden girin.
  • Hastanın yaşını ekleyin ve ilgili klinik senaryoyu seçin (örneğin, akut böbrek hasarı, CKD).
  • Eğer hasta diüretik kullanıyorsa, sodyum atılımı üzerindeki etkilerini hesaba katmak için ilgili kutuyu işaretleyin.
  • Sonuçları ve yorumları görmek için “FENa Hesapla” butonuna tıklayın.

FENa Hesaplayıcı Neden Kullanılır?

Bu hesaplayıcı, böbrek ile ilgili durumların yönetiminde değerli bilgiler sağlar. İşte neden faydalıdır:

  • Hızlı klinik içgörü: AKI nedenini prerenal veya intrinsik olarak hızlıca kategorize eder.
  • Tanıyı destekler: Daha geniş bir klinik bağlam için Mentzer İndeksi Hesaplayıcısı veya Vücut Yüzey Alanı Hesaplayıcısı gibi araçlarla birlikte çalışır.
  • Doğruluğu artırır: Böbreklerin sodyum işleme kapasitesini nicel olarak değerlendirerek yanlış tanı riskini azaltır.
  • Bağlamsal yorumlama: Yaş, klinik senaryo ve diüretik kullanımı gibi faktörlere dayalı rehberlik sunar.

Klinik Yorumlama

  • FENa < 1%: Prerenal azotemiyi işaret eder – böbrekler düşük perfüzyon nedeniyle (örneğin, dehidrasyon veya kalp yetmezliği) sodyumu korumaktadır.
  • FENa > 2%: Sodyum reabsorpsiyonunun bozulduğu akut tübüler nekroz gibi intrinsik böbrek yetmezliğini gösterir.
  • FENa 1–2%: Belirsiz bir aralık – ek klinik verilere ihtiyaç vardır.
  • Diüretik kullanımı: FENa güvenilir olmayabilir. Bu gibi durumlarda, Üre Fraksiyonel Atılımını kullanmayı düşünün.

Sıkça Sorulan Sorular

Hasta diüretik kullanıyorsa bu hesaplayıcı kullanılabilir mi?

Evet, ancak dikkatle. Diüretikler sodyum atılımını artırır ve FENa'yı yanıltıcı hale getirebilir. Hesaplayıcı, diüretik kullanımını belirtmek için bir seçenek içerir ve yorumu buna göre ayarlar.

FENa sonucu 1–2% arasındaysa ne olur?

Bu, gri bir alan olarak kabul edilir. İdrar çıkışı, hasta öyküsü ve GFR tahmini veya idrar analizi gibi diğer testler gibi diğer verilere güvenmeniz gerekebilir.

Bu araç yalnızca akut böbrek hasarında mı kullanışlıdır?

FENa, AKI'de en kullanışlıdır ancak diğer bağlamlarda da bazı rolleri olabilir. Her zaman daha geniş klinik tabloyu göz önünde bulundurun; tıpkı bir Child-Pugh Hesaplayıcısı'nın karaciğer değerlendirmesinde veya bir Kan Basıncı Hesaplayıcısı'nın hipertansiyonu izlemekte yardımcı olması gibi.

FENa'ya alternatifler var mı?

Evet. Alternatifler şunları içerir:

  • Üre Fraksiyonel Atılımı (FEUrea): Diüretik kullanan hastalarda daha güvenilirdir.
  • İdrar Sodyum Konsantrasyonu: Prerenal veya intrinsik nedenlere dair ipuçları da verebilir.
  • Böbrek Yetmezliği İndeksi (RFI): Böbrek fonksiyonunu analiz etmek için başka bir seçenektir.

Feragatname

Bu hesaplayıcı, sağlık profesyonelleri tarafından kullanım için tasarlanmıştır. Klinik yargının veya kapsamlı hasta değerlendirmesinin yerine geçmez. FENa değeri, hasta öyküsü, fiziksel bulgular ve ek laboratuvar verileri dahil olmak üzere diğer faktörlerle birlikte yorumlanmalıdır.